Somaliland

Ik zet 1 stap op de wankele jerrycan en mijn andere voet in het open raam. Ik klim op het dak van de bus terwijl de halve bevolking van het grensdorpje Wajaale in Ethiopië me aankijkt, klapt en ‘oeeeeeh’ roept. De helper van de buschauffeur weigert mijn backpack van het dak te halen, terwijl de rest van de bagage van de andere passagiers allang op de grond staat. Het was natuurlijk overduidelijk dat de backpack van een ‘wit persoon’ is, vandaar dat hij geld vraagt om mijn backpack van het dak te halen. Ik weigerde om te betalen en besloot zelf mn backpack te halen. Als ik veilig op de grond sta klappen de mensen voor me. Waarschijnlijk vindt de helper van de buschauffeur mijn show meer waard dan het geld wat hij vroeg om mijn backpack van het dak te halen.

Ik ben in Wajaale omdat ik hier de grens over wil naar Somaliland, een vrij ongebruikelijke bestemming. Nadat ik Ethiopië uit ben, maar voor ik Somaliland in ben roept iemand: ‘Don’t go there, they will shoot you!’ Nu weet ik dat het een grap is, maar ik ben wel eens met een beter gevoel een grens overgestoken. Je vraagt je waarschijnlijk af waarom ik naar Somaliland ben gegaan. De reisgids die ik heb gaat over Ethiopië, Djibouti en Somaliland. Tijdens de ellenlange busreizen in Ethiopië begon ik te lezen over Somaliland en dit maakte me zo nieuwsgierig dat ik besloot erheen te gaan. Waar ter wereld kan je een land bezoeken dat eigenlijk niet bestaat? Somaliland is sinds 1991 een onafhankelijk ‘land’, dat vroeger bij Somalië hoorde. Het wordt alleen door geen enkel ander land als een land erkend. Het land heeft een eigen president, valuta, regering en grondwet. Het heeft dus eigenlijk weinig met Somalië te maken. Ik was sowieso al van plan om naar Harar, een stad in het oosten van Ethiopië te gaan, en kan het gewoon niet laten om ‘even’ over de grens te kijken.

In Addis Abeba kom ik een Amerikaanse vrouw, Camille, tegen die met me mee wil. Samen treffen we onze voorbereidingen voor de reis naar Somaliland. We regelen ons visum in Addis, waar we de grootste lol hebben om de positie van ‘Ambassadeur van Somaliland’, een niet-bestaand land. Verder zijn er wat geld-issues, aangezien er geen werkende pinautomaten in Somaliland zijn, en je dollars het land binnen moet brengen om het daar te wisselen tegen de lokale valuta. Het probleem is dat je in Ethiopië niet ‘legaal’ aan dollars kan komen. De enige mogelijkheid is om geld te wisselen (maximaal 150 dollar) in een van de luxe hotels van de stad, waarna ze zelfs je paspoort stempelen(!) zodat je dit maar 1 keer kan doen. De enige andere mogelijkheid is geld wisselen op de zwarte markt of met andere toeristen. Als we geld aan het wisselen zijn met onze hotelbaas zeg ik tegen hem: ‘Ja dit is toch wat beter dan op de zwarte markt he, straks krijg ik nep dollar briefjes.’ Camille: ’Eeh Anita, dit IS de zwarte markt’.

Goed, alles geregeld dus en we zijn weer terug bij de grens overgang. Voordat ik officieel in Somaliland ben doe ik de hoofddoek op die ik in Harar gekocht heb. Iedere vrouw in Somaliland draagt een hoofddoek, variërend van alleen het haar bedekt tot een nikaab waarbij het hele gezicht behalve de ogen bedekt is. Vanaf de grensplaats naar de hoofdstad Hargeisa nemen we een shared taxi. In een busje waar normaal 8 mensen in passen gaan er hier gerust 12, en dan vermoed ik dat we het nog redelijk getroffen hadden. Onderweg zien we typische Somali-huizen op het platteland. Een soort hutjes met allemaal doeken bedekt, ik vermoed dat dit tegen de warmte is.

We hebben in Addis een jongen ontmoet die al in Somaliland is geweest en hij vertelde dat het absoluut veilig is. Waarvan wij dachten: okee je kan best zeggen dat het veilig is, maar absoluut veilig? Het is natuurlijk nog steeds geen Disneyland. Aangekomen in Hargeisa voelt het wel degelijk als Disneyland. Het eten is 10 keer beter dan het eten in Ethiopië en er is overal watermeloensap! We gaan hier couchsurfen bij Ellen, een Amerikaanse die lesgeeft aan de universiteit in Hargeisa (en waarschijnlijk de enige couchsurfhost van heel Somaliland is). Ze geeft ons een spoedcursus ‘ Hoe draag ik een hoofddoek?’ En vertelt ons wat we zoal kunnen doen in Hargeisa. Hargeisa is niet bepaald Parijs of Rome. Er zijn eigenlijk niet echt bezienswaardigheden. Geen checklist met dingen die we moeten zien dus. Rondlopen in Hargeisa (Hallooohooo- ik ben in Somaliland!) is al een avontuur op zich. Net zoals de bus nemen, de eerste dag zijn we minstens 3 x in een verkeerde bus gestapt. Ook maken we een beginnersfout door in het mannendeel van het restaurant te gaan zitten om te lunchen. Al snap ik die scheiding nog steeds niet helemaal, volgens mij is het vooral voor de vrouwen die het comfortabeler vinden om met vrouwen alleen te zijn.

Geld en betalen zijn in Somaliland een klein avontuur. Onze dollars en wat Ethiopische birr wisselen we voor een deel tegen Somalilandse shilling. Het biljet met de hoogste waarde is 5000 shilling, wat ongeveer $0,80 waard is. Daarnaast krijgen we een groot deel van ons geld in briefjes van 1000. Je bent dus wel even aan het tellen voor je een rekening kan betalen! De geldwisselaars zijn erg grappig om te zien, er staan hele grote stapels met Somalilands geld op hun kraam. Het is eigenlijk vrijwel niet te doen om al het geld na te tellen, helemaal niet als je het in briefjes van 1000 krijgt. Maar als je zegt: ‘Allah is watching you’ durven ze je waarschijnlijk niet te weinig te geven;). Naast betalen met cash kan je ook via je telefoon betalen. Je gelooft het misschien niet, maar Somaliland is echt een voorloper op dit gebied. Het heet ‘ ZAAD’ en daarmee kan je via je telefoon betalen aan de kapper, het restaurant of de geldwisselaar. Echt elk stalletje hier heeft deze manier van betalen.

Op de markt laat ik een Somalische jurk maken. Lees: het meest vormloze kledingstuk dat ooit gemaakt is. Voor $3 koop je de stof en daarna breng je het naar de naaister die het voor $0,50 in elkaar zet. Camille en ik hebben veel succes met onze Somalische kleding. Op straat roept iemand: ‘ Wow! Good fashion!’ En in de bus stoot een meisje Camille aan en zegt: ‘ You look SOO cute in Somali clothes.’ Cute is ook het goede woord om de Somalische mensen te omschrijven. Iedereen is heel nieuwsgierig naar ons en vraagt ons de hemd van het lijf. Waar komen jullie vandaan? Ben je journalist? Wat vind je van Somaliland? Ben je echt alleen voor toerisme naar Somaliland gekomen? Ehh… ja dus! En het is vrij hilarisch om als toerist in een land te zijn waar niet zoveel toerisme is. Om naar de rotsschilderingen van Las Geel te gaan hebben we een toestemmingsbrief nodig van het ministerie van toerisme. Als we daar naar binnen lopen zegt de bewaker: ‘WOW!’ Zo van.. Huh? Wat doen die toeristen hier bij het ministerie van toerisme?!

De rotsschilderingen van Las Geel waren heel gaaf om te zien. De lokale bevolking wist altijd al dat ze er waren, maar pas in 2004 werd het bekend voor buitenlanders. Experts denken dat de schilderingen +- 5000 jaar geleden gemaakt zijn, en ze zijn super goed behouden gebleven! De rotsschilderingen kan je alleen bezoeken met een gehuurde auto met een militair. Best indrukwekkend om zo’n militair met geweer mee te hebben. Ik maak stiekem foto’s van hem en zn geweer, en na een tijdje kom ik erachter dat hij ook stiekem foto’s van ons zit te maken! Grappig!
Na Las Geel worden we naar Berbera gebracht, waar zich de haven van Somaliland bevindt. Hier is het ongelooflijk heet, en met al die kleren aan wordt het er niet bepaald koeler op. Overdag is het gewoon onmogelijk om iets te doen. Daarom besluiten we de volgende dag om om 05:15 (dit is geen grap) op te staan en naar het strand te lopen wat ongeveer 4 kilometer is. De zee en het strand hier zijn super mooi! En er is zelfs een hotel waar je fruitsap kan bestellen. In plaats van cocktails in Ibiza dus watermeloensap in Somaliland, alcohol is hier verboden. Om te gaan zwemmen lopen we een eind van de mensen af omdat vrouwen hier met kleren in het water gaan en ik liever niet heb dat het enige kledingstuk dat ik hier kan dragen, zeiknat wordt. De bewaker van het hotel komt ons helemaal achterna gelopen om te kijken of alles goed gaat en ons te waarschuwen dat we dichter bij de mensen moeten blijven (het blijft Somaliland he). Na een tijdje komt er een Somalische vrouw naar ons toegelopen en ze begint vloeiend Nederlands tegen me te praten! Ik weet niet wat ik hoor! Ik heb al weken geen Nederlands gehoord en verwacht het al helemaal niet te horen op het strand in Somaliland. Ze is gevlucht voor de oorlog en heeft sindsdien 25 jaar in Nederland en UK gewoond. Ze is nu sinds een paar maand terug en woont in Somaliland. Ze had via de tamtam gehoord dat er een meisje uit Nederland was en was ons komen opzoeken, zo lief! Na een tijdje zijn we teruggelopen naar het strand waar de mensen waren, Somaliland beleefde een goede stranddag! Er waren superveel mensen op het strand en in het water, en vrouwen hadden zelfs ‘ sexy’ (voor Somalilandse begrippen dan) kleren aan! Er is een grote groep 15 jarige jongen die erg nieuwsgierig naar ons zijn en ons veel vragen stellen. Een van de jongens is bang dat we ons geïntimideerd voelen en tekent een cirkel om ons heen waarbuiten de rest van de jongens moeten blijven staan, om ons te ' beschermen'. Wat mij betreft 10 keer beter dan alle opdringerige mannen in Ethiopie.

Na nog een kort bezoek aan Sheekh, in de bergen (eindelijk, koel!) gaan we weer terug naar de hoofdstad. Het is tegenwoordig toegestaan om zonder militair te reizen in Somaliland, maar daar zijn ze bij de controles niet helemaal van op de hoogte. Hargeisa-Berbera is ongeveer 150 kilometer en daar zitten ongeveer 8 controleposten tussen. Ik laat elke keer ons toestemmingsformulier om te reizen van een paar dagen geleden zien en ze laten ons elke keer door gelukkig..

De dag erna neem ik afscheid van Camille en Ellen (waar we in Hargeisa weer bij sliepen) en vlieg ik naar Nairobi. Ik hoorde al geruchten dat het vliegtuig een tussenstop maakt in Mogadishu, de hoofdstad van Somalië. Het is daar al 20 jaar oorlog en het zou me niet verbazen als het nu de gevaarlijkste stad van de wereld is. Stiekem vond ik het best spannend dat we daar gingen stoppen, en ik wilde dolgraag voet aan land zetten in Mogadishu, hallooo- wie kan dat nu zeggen? Dus ben ik het vliegtuig uitgesneakt (is die hoofddoek toch nog ergens goed voor), heb ik de bewaker een foto laten maken en ben ik weer teruggelopen het vliegtuig in. Het vliegtuigpersoneel, dat uit Oekraine komt omdat de Somalische vliegtuigmaatschappij het vliegtuig en personeel huurt van Oekraine, was niet zo blij met me. Later maken we nog een stop in Wajiir, net over de grens in Kenia. Hier wordt het hele vliegtuig binnenstebuiten gekeerd en moeten we een visum aanvragen. Gezien de spanningen tussen Somalie en Kenia zijn ze hier niet zo blij met vliegtuigen uit Somalie, vandaar de controle net over de grens. Uiteindelijk kom ik ongeveer 4 uur later dan gepland aan in Nairobi.

Voor zover mn verslag over Somaliland, het is namelijk een nogal lang verslag geworden – maar er is dan ook veel te vertellen. Omdat ik weet dat het onmogelijk is om goede recente informatie te vinden over reizen naar Somaliland (situaties veranderen elke keer), heb ik het verslag online gezet. tot snel!